Wydawca treści
Biegi na orientację
Lubisz biegać, ale znudziło ci się bicie rekordów prędkości? Spróbuj czegoś nowego. W biegach na orientacje równie ważna co sprawne nogi i płuca jest głowa.
O co chodzi w biegu na orientację? O jak najszybsze przebycie określonej trasy wyznaczonej punktami kontrolnymi. Którędy zawodnik pokona dystans pomiędzy kolejnymi punktami, zależy tylko od niego: jego sprawności poruszania się w terenie, zmysłu orientacji i strategii. Do pomocy ma - coraz bardziej zapomniane w dzisiejszych czasach nawigacji satelitarnych - mapę i kompas. Żeby ukończyć zawody, musi zaliczyć wszystkie punkty w odpowiedniej kolejności. Swoją obecność w tych miejscach potwierdza na karcie startowej lub, coraz częściej, na specjalnym chipie.
Historia z armią w tle
Biegi na orientację wywodzą się ze Skandynawii. Pierwsze zawody zorganizowano jeszcze w XIX w. w Norwegii. Początkowo dyscyplina cieszyła się niewielkim zainteresowaniem i startowali w niej głównie wojskowi. Dla cywilów, w czasach gdy sport nie był tak popularny, jak dziś, pokonanie dwudziestokilometrowych tras było zbyt wielkim wyzwaniem. Dopiero kiedy skrócono dystans orienteering stał się popularniejszy wśród amatorów. W latach trzydziestych XX w. rozegrano pierwsze zawody międzynarodowe, a po drugiej wojnie światowej biegi na orientację zaczęto uprawiać poza Skandynawią, w 1961 r. powstała Międzynarodowa Federacja Sportów na Orientację, a pięć lat później odbyły się pierwsze mistrzostwa świata.
Dziś ten sport wciąż najpopularniejszy jest w Europie. Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszy się w Ameryce Północnej, Wschodniej Azji i Australii.
Chociaż jest dyscypliną olimpijską, nigdy nie znalazł się w programie igrzysk. I pewnie długo nie znajdzie. Biegów na orientację w zasadzie nie sposób pokazać w telewizji ze względu na zbyt rozległy teren rozgrywania zawodów. Z tego samego powodu oraz tego, że biegi zazwyczaj organizowane są w lesie, trudno oczekiwać tłumu kibiców. Pomimo tej niemedialności, popularność orienteeringu rośnie, a na największych zawodach startuje nawet 25 tys. biegaczy. To liczba porównywalna z frekwencją na największych maratonach na świecie.
O co w tym chodzi?
W biegu na orientację bardzo ważna jest mapa, ale nieco inna od tych używanych podczas leśnych wędrówek. Podstawowa różnica polega na tym, że lasy oznaczone są na niej różnymi odcieniami zieleni. Im ciemniejszy kolor, tym gęstszy las, a więc poruszanie się w nim trudniejsze. Takie oznaczenia pomagają zdecydować czy lepszym rozwiązaniem będzie bieg najkrótszą trasą przez gęstwinę, czy lepiej trochę nadłożyć drogi i pokonać trasę przez rzadsze zarośla.
Reszta oznaczeń przypomina te powszechnie używane. Niebieskie elementy to obiekty wodne: rzeki, strumienie, jeziora, bagna czy studnie. Brązowe poziomnice obrazują ukształtowanie terenu: góry, pagórki, muldy, jary itp. Czarne znaczki pokazują charakterystyczne obiekty, np. głazy, myśliwskie ambony czy np. jaskinie.
Skala map używanych w orienteeringu jest dużo mniejsza niż turystycznych, zwykle 1:15000 lub 1:10000 (1 cm na mapie odpowiada 150 lub 100 metrom w terenie), a w wypadku biegów sprinterskich - nawet mniej niż 1:5000. Oczywiście nie obejdzie się tez bez kompasu. To dzięki niemu można ustawić mapę względem północy, a także przemieszczać się pomiędzy punktami kontrolnymi na azymut.
Punkty kontrolne podczas biegu na orientację oznaczone są tzw. lampionami. To biało-pomarańczowy lub biało-czerwony znacznik w kształcie sześcianu. Każdy z punktów ma swój kod.
wyposażony jest też w perforator, za pomocą którego uczestnik oznacza kartę startową lub, coraz częściej, elektryczny czujnik, który rejestruje chip zawodnika.
Naturalnie w lesie
Najpopularniejszym biegiem na orientację jest bieg klasyczny (nazywany też długim). W równym stopniu sprawdza on techniki orientacji, co sprawność i wytrzymałość zawodnika. Pokonanie trasy zajmuje zwycięzcom około 75-90 minut. Biegi średniodystansowe nastawione są przede wszystkim na dobrą nawigację. Najlepsi kończą je mniej więcej w pół godziny. W biegu sztafetowym wygrywa ta - najczęściej trzyosobowa - drużyna, której zawodnicy po kolei zaliczą jak najszybciej i bezbłędnie swoje trasy. Organizuje się także biegi sprinterskie, nocne, długodystansowe czy punktowe, w których trzeba w określonym czasie zaliczyć jak najwięcej punktów kontrolnych.
Naturalnym terenem do uprawiania biegów na orientację są lasy. Dlatego też Lasy Państwowe postanowiły przyjść z pomocą miłośnikom tej dyscypliny. W 2011 r. Ogólnopolski Komitet Organizacyjny Biegu na Orientację Leśników przedstawił koncepcję Zielonego Punktu Kontrolnego. Chodzi o zainstalowanie w lasach lub parkach stałych punktów kontrolnych, które umożliwiłyby bieg w dowolnym czasie. Takie standaryzowane punkty mają logo właściciela, zarządcy terenu lub sponsora, plakietki z symbolem orienteeringu, kasownik (perforator) kart kontrolnych oraz kod kreskowy umożliwiający elektroniczne potwierdzenie obecności zawodnika. Do tego zarządcy terenu przygotowują znormalizowane mapy do orienteeringu, które uczestnicy biegu będą np. mogli ściągnąć z internetu.
Do tej pory powstało ponad czterdzieści projektów Zielonych Punktów Kontrolnych w Lasach Państwowych. Są takie na terenie nadleśnictw: Krynki, Bytów, Przedborów, Olsztynek, Wieruszów, Maskulińskie, Spychowo, Brynek, Gdańsk, Mielec, Strzebielino, Hajnówka, Lipka, Woziwoda, Miękinia, Elbląg, Dojlidy, Solec Kujawski, Supraśl, Krasnystaw i Augustów. Ich wykaz można znaleźć na stronie www.zielonypunktkontrolny.pl.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Ścieżki dydaktyczne
Ścieżki dydaktyczne
Tablica na ścieżce dydaktycznej w rez. "Wielki Las"
Naturalne odnowienia buka wzdłuż trasy ścieżki
Drewniana kładka na ścieżce "Szlak Bobra"
Widok z drewnianego podestu na "Szlaku Bobra"
Pomnik przyrody "Błędny Kamień" na "Szlaku Jelenia"
Edukacja leśna oparta jest także o ścieżki przyrodniczo-edukacyjne, na których odbywają się zajęcia w lesie. Ścieżki umożliwiają przyrodniczą turystykę poznawczą, a dzięki tablicom informacyjnym omawiającym zagadnienia przyrodniczo-leśne stanowią element edukacji ekologicznej społeczeństwa prowadzonej przez leśników.
W Nadleśnictwie Strzyżów są 4 ścieżki przyrodniczo-leśne:
1. Leśna ścieżka dydaktyczna przy rezerwacie „Wielki Las"
2. "Ścieżka przyrodniczo-edukacyjna w rezerwacie „Mójka"
3. Szlak edukacji ekologicznej na terenie Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego
4. Kompleks ścieżek edukacyjno-rekreacyjnych w Łętowni
Ścieżka przyrodniczo-edukacyjna w rezerwacie „Mójka"
Ścieżka składa się z dwóch szlaków: „Szlaku bobra" oznaczonego kolorem czerwonym, który jest łatwiejszy i krótszy (orientacyjny czas przejścia wynosi 1,5 godz.) oraz „Szlaku jelenia" oznaczonego kolorem żółtym, zdecydowanie trudniejszego: trasa biegnie przez jary i potoki do „Błędnego kamienia", a zataczając pętle łączy się ponownie ze szlakiem bobra. Obydwie trasy kończą się w punkcie wyjścia przy polu turystycznym, obok drogi Ujazdy – Kąkolówka. Do ścieżki można dojechać od północy drogą na trasie Błażowa – Ujazdy, od wschodu drogą na trasie Przemyśl – Domaradz i w miejscu Ujazdy skręcić w prawo w kierunku Błażowej. Jadąc z obu stron zatrzymujemy się na parkingu. Po drugiej stronie drogi widnieje brama wejściowa, która jest jednocześnie punktem końcowym obu szlaków.
Ścieżka „Szlakiem bobra" w całości prowadzi przez obszar objęty ochroną rezerwatową – rez. „Mójka". Ścieżka liczy 14 przystanków oznaczonych tablicami edukacyjnymi omawiającymi m.in.: budowę warstwową lasu, proces odnowienia lasu, charakterystykę drzew liściastych i iglastych oraz ekosystemu leśnego. Ponadto tablice przedstawiają bogactwo florystyczne i faunistyczne rezerwatu oraz wyjaśniają, co to jest mikoryza, na czym polega sukcesja ekologiczne oraz jaką rolę pełni martwe drewno w lesie.
W południowo-wschodniej części rezerwatu na skraju lasu znajduje się pomnik przyrody nieożywionej „Błędny kamień". Z kolei ok. 200 m od pola turystycznego, w stronę Ujazdów, już poza rezerwatem, po prawej stronie drogi stoi drugi pomnik przyrody buk „Miłosz".
Leśna ścieżka dydaktyczna przy rezerwacie „Wielki Las"
Długość ścieżki wynosi ok. 2 km, punktem początkowym i kończącym ścieżkę jest pole biwakowe, gdzie można odpocząć i zapalić ognisko. Na przejście całej trasy trzeba poświęcić ok. 2 do 3 godz. Do ścieżki można dojechać od północy drogą na trasie Rzeszów – Krosno w miejscowości Czudec w odległości ok. 1 km od rynku należy skręcić w prawo przed przystankiem autobusowym. Można również skorzystać z drogi Rzeszów – Wola Zgłobieńska – Iwierzyce. Zaś od południa na trasie Strzyżów – Rzeszów 9 km od Strzyżowa, 200 m od skrzyżowania drogi głównej z drogą podrzędną do Pstrągowej należy skręcić w lewo.
Ścieżka składa się z 12 przystanków z tablicami informacyjnymi. Tematy przystanków na ścieżce to: 1. Budowa lasu, 2. Drzewa naszych lasów, 3. Grzyby, 4. Drzewa dziuplaste, 5. Bagienko śródleśne, 6. Zwierzęta naszych lasów, 7. Odnowienie lasu, 8. Runo leśne, 9. Dokarmianie zwierzyny, 10. Łąka śródleśna, 11. Buczyna karpacka, 12. Ochrona ptaków
Szlak Edukacji Ekologicznej
Szlak obejmuje swym zasięgiem północną część Gminy Frysztak, która leży w na terenie Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Szlak tworzą 3 ścieżki dydaktyczne:
1. Ścieżka przyrodniczo-geologiczna „Góra Chełm"
2. Ścieżka historyczno-przyrodnicza „Schrony"
3. Ścieżka przyrodniczo-geologiczna „Herby"
Szlak prowadzi ciekawymi zakątkami Pogórza Strzyżowskiego, od doliny Wisłoka – „Brama Frysztacka", poprzez grzbiet Mniszek, Zagórza i dolinę Stępinki, z której wspina się na szczyt Chełmu. Poznawanie 10 kilometrowej trasy możliwe jest pieszo lub na rowerze. Każda ścieżka jest oznaczona innym kolorem; na ścieżkach rozstawione są tablice informacyjne ogólne i szczegółowe. Idąc szlakiem podziwiać możemy: świat fauny i flory (obserwacja i rozpoznawanie roślin, grzybów, zwierząt), wytwory natury (jary, dolinki, skałki-ostańce, przełom Wisłoka), świadectwa historii (pozostałości kamieniołomu, kompleks schronowy, kapliczka na Chełmie).
