Wydawca treści
Parki krajobrazowe
„Park Krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju" (art. 16, pkt 1 ustawy o ochronie przyrody).
Na terenie Nadleśnictwa Strzyżów położony jest Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy.
Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy- został utworzony Rozporządzeniem Wojewody Krośnieńskego Nr 15 z dnia 7 kwietnia 1993 roku (Dz. Urz. Województwa Krośnieńskiego Nr 8 poz. 56,). Całkowita powierzchnia Parku wynosi 25 784 ha, z czego 2445 ha stanowią grunty Nadleśnictwa Strzyżów. W celu zabezpieczenia parku krajobrazowego przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych i ochrony wartości estetycznych krajobrazu, wokół parku utworzono otulinę o powierzchni 34 392 ha.
Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy chroni najcenniejsze pod względem przyrodniczym, krajobrazowym oraz kulturowym obszary Pogórza Strzyżowskiego i Pogórza Dynowskiego, rozdzielone doliną Wisłoka. Walory tego terenu wynikają z unikalnej budowy geologicznej (flisz karpacki), interesującej rzeźby terenu, występowania cennych zbiorowisk roślinnych, bogatej fauny oraz stosunkowo niskiego zagrożenia środowiska przyrodniczego. Interesującym elementem krajobrazu jest przełom Wisłoka, który tworzy tzw. Bramę Frysztacką, a także częste wychodnie skalne piaskowców uformowane przez erozję w formie ciekawych i malowniczych ostańców (np. zgrupowanie skałek na wierzchowinie Pasma Jazowej objęte ochroną w rezerwacie leśno-geologicznym "Herby").
Czarnorzecko – Strzyżowski Park Krajobrazowy ma rolniczo – leśny charakter. Grunty rolne i leśne stanowią około 94 %, z czego lasy zajmują około 48 %.
Ekosystemy leśne odznaczają się wysokim stopniem naturalności wyrażającym się dużym udziałem drzewostanów o składzie gatunkowym zgodnym z siedliskiem. W drzewostanach dominują: jodła, buk i sosna. W układzie zbiorowisk charakterystyczna jest strefowość będąca wyrazem zmieniających się wraz ze wzrostem wysokości warunków klimatycznych. Piętro regla dolnego tworzy zespół żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum oraz zespół kwaśnej buczyny górskiej Luzulo nemorosae-Fagetum. Poniżej tego piętra rozciąga się piętro pogórza. W niższych jego partiach występuje podgórska forma buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetumcollinum. Charakterystyczną cechą piętra pogórza jest znaczny udział jedlin związanych głównie z niezbyt stromymi partiami zboczy i wypłaszczeniami międzygrzbietowymi. Niewielką powierzchnię zajmują zbiorowiska zbliżone do boru mieszanego Pino-Quercetum oraz zespół grądu Tilio-Carpinetumw odmianie małopolskiej. W dolinach górnych odcinków potoków występują smugi łęgu podgórskiego Carici remotae-Fraxinetum oraz nadrzecznej olszyny górskiej Alnetum incanae.
Do najcenniejszych zbiorowisk roślinności nieleśnej należą półnaturalne zbiorowiska łąkowe oraz murawy kserotermiczne. Na wysokie walory przyrodnicze Parku wpływa obecność wielu gatunków górskich, rzadkich, kserotermicznych i chronionych. Do najbardziej interesujących roślin górskich należą: śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis, tojad dzióbaty Aconitum variegatum, miesiącznica trwała Lunaria rediviva, czosnek niedźwiedzi Allium ursinum. Z gatunków chronionych występują: widłak goździsty Lycopodium clavatum, barwinek pospolity Vinca minor, skrzyp olbrzymi Equisetum telmateia, paprotka zwyczajna Polypodiumvulgare, gatunki z rodziny storczykowatych i inne.
Bogactwo oraz różnorodność gatunkowa świata zwierząt w Czarnorzecko-Strzyżowskim Parku Krajobrazowym zależą m.in. od wysokiego stopnia naturalności zbiorowisk roślinnych w lasach, występowania łąk i pastwisk oraz od mozaikowatości upraw rolniczych z zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi. Świat bezkręgowców reprezentują przede wszystkim owady, w tym gatunki rzadkie: modliszka, kozioróg dębosz, jelonek rogacz, niepylak mnemozyna, paź królowej. Spośród licznych przedstawicieli ptaków na uwagę zasługują: puszczyk uralski, dzięcioł zielony, dzięcioł białogrzbiety, dudek. Obszar Parku zamieszkują ssaki takie jak: jeleń, sarna, dzik, bóbr, borsuk, wydra, kuna domowa i kuna leśna, gronostaj oraz nietoperze.
O dużej atrakcyjności Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego decydują nie tylko walory przyrodnicze, ale i cenne zabytki architektury - zwłaszcza sakralnej i dworsko-pałacowej. Wybrane zabytki w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa: drewniany kościół z 1672 r. w Gogołowie, murowany kościół we Frysztaku z 1927 r., murowana cerkiew z 1912 r. w Oparówce, zespół pałacowy z XVI-XVIII w. w Wiśniowej, pałac z pierwszej połowy XIX w. w Żyznowie, pałac wybudowany ok. 1786 r. przebudowany w XX w. w Godowej, dwór z lat dwudziestych XX w. w Kobylu.
Najnowsze aktualności
Plany Urządzenia Lasu zgodne z prawem
Plany Urządzenia Lasu zgodne z prawem
W związku z publikacją w miesięczniku Dzikie Życie (oraz jej przedrukiem w Onet.pl) na temat rzekomej bezprawności działań Nadleśnictw Lutowiska i Stuposiany wyjaśniamy, że przygotowane Plany Urządzania Lasu na lata 2025–2034 zostały opracowane zgodnie z obowiązującymi procedurami. Uwzględniają one ocenę gospodarki leśnej w okresie minionym, inwentaryzację stanu lasów oraz nowatorskie rozwiązania w postaci strefowego podejścia do działań w drzewostanach.
Wprowadzono trzy strefy gospodarowania. Pierwsza z nich całkowicie wyłącza możliwość realizacji funkcji produkcyjnych, ponieważ nie przewidziano w niej żadnych wskazań gospodarczych[1]. Druga strefa ogranicza realizację funkcji produkcyjnych i dopuszcza jedynie zabiegi o mniejszej intensywności, takie jak rębnia przerębowa w drzewostanach jodłowych czy trzebieże o obniżonej intensywności w młodszych lasach[2]. Trzecia strefa nie wprowadza ograniczeń dla funkcji gospodarczych.
Podkreślamy, że opisany podział nie dotyczy ustawowych form ochrony przyrody, takich jak istniejące rezerwaty, parki krajobrazowe, obszary Natura 2000, obszary chronionego krajobrazu, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne czy strefy ochrony gatunkowej. Formy te nakładają się na siebie i obejmują łącznie 100% powierzchni Nadleśnictw Lutowiska i Stuposiany, a ich uwarunkowania zostały w pełni uwzględnione w procesie tworzenia PUL.
Rozpoczęcie prac nad nowymi planami w 2024 roku wynika z zasady ciągłości gospodarowania, co potwierdza pismo Ministerstwa Klimatu i Środowiska z 25 października 2024 r. (DLŁ-WOPL.050.22.2024.Pl). Wskazano w nim, że zatwierdzenie PUL wywołuje skutek ex tunc, czyli potwierdza prawidłowość prowadzenia gospodarki leśnej od momentu wygaśnięcia poprzedniego planu aż do zatwierdzenia nowego.
– Nadleśniczy nie powinien zaprzestać prowadzenia gospodarki leśnej przed zatwierdzeniem nowego planu – byłoby to sprzeczne z zasadą ciągłości – lecz powinien odpowiednio ją ograniczyć w zakresie zakwestionowanym przez RDOŚ lub budzącym uzasadnione zastrzeżenia – podkreślił w dokumencie minister Mikołaj Dorożała. Takie zasady są w praktyce stosowane w nadleśnictwach.
Należy także zauważyć, że PUL-e opracowywane są przez Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, a więc jednostki podległe bezpośrednio Ministrowi Klimatu i Środowiska, wyspecjalizowane i z dużym doświadczeniem w tego typu pracach. Co ważne nie było też negatywnych uwag do planów ze strony RDOŚ w Rzeszowie.
Nadmienić tez trzeba, że w zmieniających okolicznościach klimatycznych i prawach wskazówki planów mogą podlegać modyfikacjom.
Nieprawdziwe są również twierdzenia, jakoby wnioski organizacji społecznych do PUL zostały odrzucone. Zostały one w dużym stopniu uwzględnione, odrzucono jedynie wszystkie postulaty dotyczące zwiększenia rozmiaru pozyskania drewna.
Trzeba zwrócić uwagę, że strona społeczna to nie tylko organizacje ekologiczne, lecz również przedstawiciele samorządów, przemysłu drzewnego, branży turystycznej i innych środowisk lokalnych. Żadna ze stron nie powinna mieć monopolu na kształtowanie PUL, które muszą uwzględniać oczekiwania wielu interesariuszy. Z przykrością stwierdzamy, że autorzy artykułu nie dochowali dziennikarskiej rzetelności. Brak kontradyktoryjności i pominięcie istotnych faktów sprawiły, że opinia publiczna otrzymała wykrzywiony obraz sytuacji.
Edward Marszałek
Rzecznik prasowy RDLP w Krośnie
[1] W Nadleśnictwie Lutowiska obejmuje ona 1 566 ha, czyli 8,25% powierzchni drzewostanów (18 981,04 ha), a w Nadleśnictwie Stuposiany 669 ha, co stanowi 7,48% powierzchni drzewostanów (8 932,9 ha).
[2] W Nadleśnictwie Lutowiska obejmuje ona 502 ha rębni przerębowej i 71 ha trzebieży – łącznie 573 ha, czyli 3% powierzchni lasów. W Nadleśnictwie Stuposiany przewidziano 1 588 ha rębni przerębowej i 21 ha trzebieży – razem 1 609 ha, czyli 18% powierzchni lasów.
